Τα τελευταία χρονιά όλο και περισσότερο ακούμε την λέξη βία. Ενδοοικογενειακή, ενδοσχολική κτλ…Αλλά τι είναι ; από που παρέρχετε ;πως αντιμετωπίζετε; Τι ξέρουμε πραγματικά για αυτήν;
Είναι σίγουρο ότι όταν σε οποιαδήποτε μορφή βίας πραγματικά πονάει. Η βία μπορεί να είναι προφορική, σωματική και κοινωνική, προσωπική ή μέσω κοινωνικών μέσων. Ας εξηγήσουμε λοιπόν τι είναι ο εκφοβισμός .Η βία αναφέρεται στις πράξεις της επιθετικότητας και της κατάχρησης που προκαλεί ή σκοπεύει να προκαλέσει τον εγκληματικό τραυματισμό ή τη ζημιά στα πρόσωπα, και (σε μια μικρότερη έκταση) τα ζώα και την περιουσία. Οι επιδράσεις είναι άμεσες και μπορούν να διαρκέσουν μέχρι την ενηλικίωση.
Με απλά λόγια είναι η σωματική ή και η ψυχολογική κακοποίηση ή μείωση ασθενέστερων ατόμων. Ο εκφοβισμός δεν αποτελεί αποκλειστικά σχολικό φαινόμενο αλλά εμφανίζεται σε όλες τις κοινωνικές ομάδες αλλά και σε άτομα κάθε ηλικίας. Μπορεί να εμφανιστεί από το σχολείο μέχρι και μέσα στην φυλακή! Είναι και αυτό με την σειρά του μια μορφή κακοποίησης και εξαναγκασμού όπου το θύμα του αναφέρεται και ως στο
Πώς νιώθουν;
Μια από τις πιο οδυνηρές πτυχές του εκφοβισμού είναι ότι είναι αμείλικτος. Στις περισσότερες περιπτώσεις το bullying μπορεί να ξεκινήσει σε παιδιά ή και μεγάλους απλά όταν τους πειράζουν ή όταν τους χαρακτηρίζουν με διάφορα ονόματα έτσι απλά για να σπάσουν πλάκα. Ωστόσο, όταν αυτό συνεχίζεται, ο εκφοβισμός μπορεί να βάλει ένα άτομο σε κατάσταση συνεχούς φόβου. Τα παιδιά που υποφέρουν από εκφοβισμό έχουν συνέπειες στο σχολείο αλλά και την υγεία τους. Η Μαρία 10 ετών άρχισε να έχει πόνο στο στομάχι και διάρροια και διαγνώστηκε με μια πεπτική κατάσταση που ονομάζεται σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ως αποτέλεσμα του άγχους που προήλθε από τον εκφοβισμό που υπέστη κατά την διάρκεια της πέμπτης δημοτικού. Ο Παναγιώτης πολλές φορές αναγκάστηκε να μείνει πεινασμένος και ανίκανος να συγκεντρωθεί στην τάξη επειδή φοβόταν πολύ να πάει στο κυλικείο του σχολείου γιατί φοβόταν ότι θα τον πειράξουν και θα τον κοροϊδέψουν. Είναι πολλά τα παραδείγματα όπου παιδιά παρουσιάζουν προβλήματα υγείας που οφείλονται στον φόβο που τους δημιουργούν άλλοι. Μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που έχουν υποστεί bullying από συνανθρώπους τους είναι περισσότερο επιρρεπείς σε προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, άγχος κ.α. Μπορεί επίσης να φτάσουν και στην αυτοκτονία.
Τα αγόρια συμμετέχουν πιο συχνά στη σωματική βία, σε αντίθεση με τα κορίτσια που επιλέγουν συνηθέστερα τη λεκτική και ψυχολογική βία. Ο σχολικός εκφοβισμός εμφανίζεται ενισχυμένος στην εφηβική ηλικία εξαιτίας των αναπτυξιακών ιδιαιτεροτήτων των εφήβων, της απορρόφησης και υιοθέτησης αρνητικών κοινωνικών εμπειριών και συμπεριφορών και της εντεινόμενης ανασφάλειας.
Οι γονείς των παιδιών που υφίστανται σχολικό εκφοβισμό επιβάλλεται να τους συμπαρασταθούν ουσιαστικά αποφεύγοντας, βέβαια, εκδικητικές ενέργειες. Να μην αδιαφορήσουν, αν παρατηρήσουν αιφνίδια αλλαγή στη συμπεριφορά τους, στη διατροφή τους, στον ύπνο τους, στην προσωπική τους υγιεινή, αποφυγή να πάνε στο σχολείο ή να ασχοληθούν με δραστηριότητες που πριν τα ευχαριστούσαν.
Επίσης, να προβληματιστούν, όταν παραπονιούνται συχνά για σωματικά ενοχλήματα, πέφτουν οι σχολικές τους επιδόσεις και δείχνουν συνεχώς φοβισμένα. Χωρίς δισταγμό να απευθυνθούν στον Σύλλογο των διδασκόντων ή να ζητήσουν τη βοήθεια εξωσχολικών φορέων που έχουν ως αποστολή την προστασία του παιδιού.
Οι γονείς των παιδιών που ασκούν σχολικό εκφοβισμό είναι επιτακτική ανάγκη να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν το πρόβλημα πρώτα. Να βοηθήσουν έπειτα και αυτοί τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν τα προσωπικά τους ιδεολογικά και ψυχολογικά αδιέξοδα συνεργαζόμενοι και με το εκπαιδευτικό προσωπικό και με ειδικούς παιδοψυχολόγους.
Διαφορετικά, η αποδοχή ή η ανοχή, που πολλές φορές αποτυπώνεται και στη φράση «Έλα μωρέ, παιδιά είναι», τους καθιστά ηθικούς αυτουργούς. Ασφαλώς όλοι οι γονείς χρειάζεται να αγωνιστούν, για να μεταγγίσουν στα παιδιά τους τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και να τα παροτρύνουν να υπερασπίζονται συνομηλίκους τους – θύματα και να καταγγέλλουν περιπτώσεις σχολικού εκφοβισμού.
Πώς καταλαβαίνουμε ότι κάποιο άτομο έχει υποστεί bullying
Οι ερευνητές τονίζουν ότι βασικά σημάδια αναγνώρισης ενός παιδιού που έχει πέσει θύμα βίαιης συμπεριφοράς είναι τα εξής:
- Ανεξήγητες μελανιές και σημάδια από χτυπήματα, έλλειψη φίλων από το σχολείο.
- Aρνηση να πάει στο σχολείο.
- Παρουσιάζει διαρκώς άγχος.
- Εμφανίζει ανεξήγητη επιθετική συμπεριφορά στο σπίτι.
- Απομονώνεται στο δωμάτιό του.
- Βλέπει εφιάλτες και δηλώνει συχνά άρρωστο όταν ξυπνάει το πρωί.
- Επιστρέφει σπίτι από το σχολείο με ρούχα σκισμένα ή αντικείμενα να λείπουν ή να έχουν καταστραφεί.
- Δεν ομολογεί τι έγινε στο σχολείο και δείχνει φοβισμένο.
“Πώς γίνεται μικρά παιδιά να απολαμβάνουν την άσκηση βίας ή τη θέα της βίας;”
Όπως αναζητούμε τα αίτια για τη συμπεριφορά των παιδιών που εκφοβίζουν, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με παρόμοιο τρόπο παρόμοια αίτια για τα παιδιά που εκφοβίζονται; Με λίγα λόγια να πέσει το «βάρος» και στους δύο και στα παιδιά με «επιθετική» συμπεριφορά, αλλά κι εκείνα που έχουν την τάση να την αποδέχονται;
Είναι αναγκαία τόσο η άμυνα όσο και η επίθεση Μέχρι τα τώρα, το βάρος είχε πέσει στην άμυνα. Πιστεύω ότι το βάρος πρέπει να πέσει στην επίθεση, με στόχο την απομυθοποίηση του ψευτονταή. Έτσι ώστε και όποιο παιδί νιώσει τον πειρασμό για ψευτονταηλίκια, να καταλάβει ότι δεν το παίρνει επειδή η συμπεριφορά του δεν θα θεωρηθεί μαγκιά, αλλά θρασύδειλη γελοιότητα
Τι μπορούμε να κάνουμε
1. Γίνετε καλό παράδειγμα για το παιδί σας. Αναζητήστε ευκαιρίες για να διαμορφώσετε τον τρόπο αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων. Επιπλέον, η ποιότητα της σχέσης γονέα-παιδιού, η οποία είναι ζεστή και ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παιδιού, βοηθά τα παιδιά να έχουν καλύτερες σχέσεις με τους συνομηλίκους τους και έχουν καλύτερες δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν τις συγκρούσεις μεταξύ τους.
2. Μιλήστε στο παιδί σας και ακούστε πραγματικά. Είναι σημαντικό να μην απορρίπτετε τις ανησυχίες του παιδιού σχετικά με την εκφοβιστική συμπεριφορά.
3. Βοηθήστε το παιδί σας να βρει λύσεις για την εκφοβιστική συμπεριφορά. Κάντε πράξη αυτές τις λύσεις μέσω του παιχνιδιού ρόλων.
4. Παρακολουθήστε τους λογαριασμούς του παιδιού σας στα κοινωνικά μέσα (Social Media) και μιλήστε μαζί του για την υγιή χρήση των κοινωνικών μέσων. Να είστε προληπτικοί και πάντα να θέτετε κανόνες που τους τηρείτε. Μην λέτε απλά θα πάρω τον υπολογιστή ή θα βάλω κωδικό για να μην τον χρησιμοποιείς αλλά ποτέ δεν το κάνετε. Το παιδί μαθαίνει στην ατιμωρησία και στην ασυνέπεια.
5. Συμβουλέψτε το παιδί σας να αποφεύγει να βρίσκεται μόνο του τις περισσότερες φορές, όταν παίζει, όταν γυρνάει από το σχολείο, όταν πάει να βρει τους φίλους του.
6. Πείτε του ότι σε περίπτωση που τον πειράζουν να το αγνοήσει και να φύγει μακριά σηκώνοντας ψηλά το κεφάλι. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον τύπο γλώσσας σώματος θα στείλει ένα μήνυμα ότι δεν είστε ευάλωτος. Όταν αγνοούμε τον εκ φοβιστή είναι σαν να του λέμε ότι δεν μπορεί να μας ενοχλήσει, δεν μας πειράζει καθόλου αυτό που κάνει. Αργά ή γρήγορα θα βαρεθεί και θα τον αφήσει ήσυχο.
7. Συμβουλέψτε το να κρατήσει τον θυμό του. Ποιος δεν θα ήθελε να απαντήσει σε κάποιον που τον ενοχλεί; Αλλά αυτό είναι ακριβώς που θέλει να καταφέρει κάποιος που εκφοβίζει. Ο εκ φοβιστής θέλει έχει τον έλεγχο των συναισθημάτων του. Σε περίπτωση που βρίσκεται σε μια κατάσταση όπου πρέπει να αντιμετωπίσει τον εκ φοβιστή και δεν μπορεί να απομακρυνθεί, καλό θα ήταν να χρησιμοποιήσει το χιούμορ – αυτό σίγουρα θα ξαφνιάσει τον εκ φοβιστή και θα τον αφοπλίσει. Θα πρέπει να διαχειριστεί τον θυμό του με άλλο τρόπο και όχι να αντιδράσει με θυμό προς τον εκ φοβιστή.
8. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να απαντήσει με βία. Θα πρέπει να επιλέξει να αντιμετωπίσει τον εκ φοβιστή χωρίς να χρησιμοποιήσει σωματική δύναμη (όπως κλοτσιές, χτυπήματα ή πιέσεις). Έτσι μόνο θα δείξει την οργή του και ποτέ δεν θα είναι σίγουρος πως θα ανταπαντήσει ο εκ φοβιστής. Το πιο πιθανό είναι να τραυματιστεί εάν χρησιμοποιήσει την βία εναντίον του. Μπορεί να αποκτήσει τον έλεγχο της κατάστασης περπατώντας μακριά. Αυτό θα αφοπλίσει τον εκ φοβιστή. Μερικοί ενήλικες πιστεύουν ότι ο εκφοβισμός είναι μέρος της ανάπτυξης, ότι χτίζει χαρακτήρα, και ότι το χτύπημα πίσω είναι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Αυτό όμως δεν συμβαίνει. Οι επιθετικές απαντήσεις τείνουν να οδηγήσουν σε περισσότερη βία και περισσότερο εκφοβισμό για τα θύματα.
9. Επειδή τις περισσότερες φορές δεν μπορεί να ελέγξει τις πράξεις των άλλων θα πρέπει να φροντίσει και να βελτιώσει τον εαυτό του. Να κάνει ότι είναι δυνατό για να βελτιώσει την δικιά του προσωπικότητα. Να γίνει αυτός δυνατός. Τρόποι για να το κάνει αυτό είναι μέσω της άσκησης και της σωστής διατροφής. Η συμμετοχή σε ομαδικά αθλήματα, συλλόγους , παιχνίδι με φίλους θα βελτιώσει την αυτοπεποίθηση του. Ένας άλλος τρόπος για να κερδίσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του είναι να ακονίσει τις ικανότητές του σε κάτι σαν το σκάκι, την τέχνη, τη μουσική, τους υπολογιστές ή το γράψιμο. Η ένταξη σε μια τάξη, club ή γυμναστήριο είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να κάνει νέους φίλους και να αισθάνεται καλά για τον εαυτό του. Η εμπιστοσύνη που θα κερδίσει στον εαυτό του θα τον βοηθήσει να αγνοήσει παιδιά που του δημιουργούν πρόβλημα και τον εκφοβίζουν.
10. Μιλήστε για την βία. Σίγουρα θα βοηθήσει να ενημερώσετε το παιδί και ταυτόχρονα να μιλήσετε με έναν σύμβουλο καθοδήγησης, δάσκαλο ή φίλο ο οποίος μπορεί να σας δώσει την υποστήριξη που χρειάζεστε. Η ομιλία μπορεί είναι μια καλή διέξοδος για τους φόβους και τις απογοητεύσεις που οικοδομούνται όταν είμαστε εκφοβισμένοι.
Μάθετε το παιδί σας να σκέφτεται λογικά ,να αντιμετωπίζει τα γεγονότα με χιούμορ ,δείξτε του πως να εκφράζετε μέσα από το χαρτί και το μολυβί είτε σαν γραφή είτε σαν ζωγραφιά.
Έρευνες δείχνουν ότι, συχνά, η βίαιη συμπεριφορά των εφήβων δεν αποτελεί παρά εσωτερίκευση μιας προϋπάρχουσας «παράδοσης» αρνητικών προτύπων συμπεριφοράς που προέρχονται από το εγγύτερο ή ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
Άρα, άτομα τα οποία υφίστανται κακοποίηση κατά την παιδική ηλικία τείνουν να εμφανίζουν ανάλογη βίαιη συμπεριφορά σε άλλα ευάλωτα πρόσωπα.
>Το παιδί, δηλαδή, που δέχεται βία, θα είναι βίαιο.
>Το παιδί που δεν έχει συνηθίσει στον διάλογο δε θα κάνει διάλογο.
>Το παιδί που δεν παίρνει αρκετή αγάπη δε θα δώσει αγάπη.
>Το παιδί που δε βιώνει τον σεβασμό στην προσωπικότητά του δε θα δείξει σεβασμό.
>Επίσης, τα παιδιά συχνά μιμούνται απαξιωτικές συμπεριφορές των γονέων ή συγγενών απέναντι σε πρόσωπα που διέπραξαν το λάθος να διαφέρουν, να «φαλτσάρουν».
Συχνά, οι ίδιοι οι γονείς, ειδικά των αγοριών, προσπαθούν να διαπλάσουν παιδιά χωρίς ευαισθησίες, δυνατά, διεκδικητικά και κάποιες φορές επιθετικά. Σε ορισμένες περιπτώσεις φθάνουν στο σημείο, τουλάχιστον λεκτικά, να επιβραβεύουν το παιδί τους-θύτη.
Οι καθημερινές βιοποριστικές ανάγκες, η υπεραπασχόληση, η ανεργία, επιπρόσθετα, έχουν ως απόρροια πολλοί γονείς να περιχαρακώνονται και να είναι ουσιαστικά ή συναισθηματικά απόντες από την ανατροφή και τον στοιχειώδη έλεγχο των παιδιών τους.
Τι μπορείτε να κάνετε αν εσείς ή το παιδί σας είναι ο εκ φοβιστής;
Όλοι μας λίγο ή πολύ πρέπει να αντιμετωπίσουμε πολλές δύσκολες καταστάσεις και συναισθήματα. Όταν μερικοί άνθρωποι αισθάνονται τονισμένοι, θυμωμένοι ή απογοητευμένοι, το να τα ξεσπάς σε κάποιον άλλο μπορεί να είναι μια γρήγορη απόδραση από τα προβλήματά μας. Ορισμένοι εκ φοβιστές είναι οι ίδιοι θύματα bullying. Ίσως οι βρισιές, οι υποβιβασμοί ή η φυσική βία είναι κανόνας μέσα στην οικογένειά τους. Οποιοσδήποτε και αν είναι ο λόγος, όμως, δεν αποτελεί δικαιολογία για αυτή την συμπεριφορά.
Αν δυσκολεύεστε να αντισταθείτε στον πειρασμό να εκφοβίζετε άλλους, ίσως να θέλετε να μιλήσετε με κάποιον που εμπιστεύεστε και θαυμάζετε. Προσπαθήστε έρθετε στην θέση των άλλων και να σκεφτείτε πώς αισθάνονται όταν τους πειράζετε ή τους βλάπτετε. Εάν έχετε πρόβλημα να το καταλάβετε αυτό, μπορείτε να ζητήσετε από κάποιον άλλο να σας βοηθήσει να μπείτε στην θέση του θύματος.
Η συμπεριφορά εκφοβισμού αποκαθιστά και κάνει τους πάντες να αισθάνονται άθλια – ακόμα και τους εκφοβιστές. Αυτοί που εκφοβίζονται σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να σεβαστούν τους εκφοβιστές τους. Εάν προτιμάτε να σέβονται οι άλλοι τη δύναμη και το χαρακτήρα σας – ακόμη και να σας βλέπουν ως ηγέτη – θα πρέπει να βρείτε έναν τρόπο να χρησιμοποιήσετε τη δύναμή σας για κάτι θετικό και όχι να προσπαθείτε να το επιβάλετε μέσω εκφοβισμού.
Θέλετε πραγματικά οι άνθρωποι να σκέφτονται για σας άσχημα, να μην σας σέβονται, να σας θεωρούν κακό, άγριο και βάναυσο; Αν όχι τότε ποτέ δεν είναι αργά για να αλλάξετε, αν και η αλλαγή αυτή ίσως να φαίνεται δύσκολη στην αρχή αν προσπαθήσετε πραγματικά να αλλάξετε αυτή την συμπεριφορά σίγουρα θα τα καταφέρετε. Ζητήστε την βοήθεια κάποιου που σέβεστε και εμπιστεύεστε να σας καθοδηγήσει για το πώς θα μπορούσατε να αλλάξετε αυτή σας τη συμπεριφορά.
