Ο σεβασμός στην προσωπικότητα του παιδιού είναι η πρώτη αρχή της μεθόδου, και έπειτα η ελευθερία που θα βγει από την πειθαρχία.
Γιατί λέγεται Μοντεσσόρι;
Montessori είναι μια μέθοδος εκπαίδευσης που πήρε το όνομά της από την Dr. Maria Montessori. Ήταν η πρώτη γυναίκα στην Ιταλία που απέκτησε το πτυχίο του Ιατρού. Επειδή ήταν γιατρός, η Μαρία Μοντεσσόρι κοίταξε την εκπαίδευση από επιστημονικό επίπεδο. Πίστευε ότι η εκπαίδευση πρέπει να προετοιμάσει ένα άτομο για όλες τις πτυχές της ζωής. Επινόησε το μοντεσσοριανό παιδαγωγικό σύστημα, γνωστό και ως «μοντεσσοριανή μέθοδος», πρωτοπόρα για την εποχή του και εξακολουθεί να εφαρμόζεται και σήμερα σε αρκετά σχολεία, τα επονομαζόμενα «μοντεσσοριανά» ή «μοντεσσοριανές σχολές». Σχεδίασε υλικά και τεχνικές που θα προωθούσαν μια φυσική ανάπτυξη της μάθησης στους μαθητές. Η εργασία με αυτά τα υλικά και τεχνικές αποτελεί ένα μοτίβο που μεταφέρουν φυσικά και αβίαστα τα παιδιά στην ανάγνωση, τη γραφή και τα μαθηματικά. Κάθε δεξιότητα αναπτύσσεται για να αλληλοσυνδέεται με μια άλλη.
Τι είναι η μέθοδος Μοντεσσόρι;
Η μέθοδος εκπαίδευσης Montessori, είναι μια παιδαγωγική εκπαιδευτική προσέγγιση που που επικεντρώνεται στην αυτοκατευθυμένη δραστηριότητα και την πρακτική μάθηση. Η μέθοδος βασίζεται σε επιστημονικές παρατηρήσεις παιδιών, που αφορούν τα βασικά αναπτυξιακά στάδια των παιδιών, από τη γέννηση έως την ενηλικίωση. Έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίζει και να καλλιεργεί τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών παρέχοντάς τους εμπειρίες μάθησης προσαρμοσμένες στο στάδιο ανάπτυξής τους. Όπως λέει η γιατρός Maria Montessori: «Η εκπαίδευση είναι μια φυσική διαδικασία που διεξάγεται από το παιδί και δεν αποκτάται από ακρόαση λέξεων αλλά από εμπειρίες στο περιβάλλον».
Η επιτυχία της μεθόδου της αναστάτωσε τον παιδαγωγικό κόσμο διεθνώς. Ακόμα και παιδιά με χαμηλό δείκτη νοημοσύνης, έμπαιναν σιγά-σιγά στις κανονικές τάξεις του σχολείου, καθώς απελευθερωνόταν το πνεύμα και η ψυχή τους. Γι’ αυτό μερικοί άνθρωποι, ακόμη και επιστήμονες, συνέδεσαν το όνομά της με τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Η Μαρία Μοντεσσόρι όμως ασχολήθηκε κατά βάση σε όλη τη ζωή της με όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως δείκτη νοημοσύνης ή μαθησιακής ικανότητας, και ίδρυσε σχολές σε πολλά κράτη για να εκπαιδεύεται προσωπικό στη χρησιμοποίηση του παιδαγωγικού υλικού αυτού, αλλά κυρίως στην κατανόηση της φιλοσοφίας της μεθόδου της, γιατί δίδαξε πως αυτό είναι το πρώτο θέμα για την επιτυχία.
Ο σεβασμός στην προσωπικότητα του παιδιού είναι η πρώτη αρχή της μεθόδου, και έπειτα η ελευθερία που θα βγει από την πειθαρχία.
Τι προσφέρει στα παιδιά η εκπαίδευση Μοντεσσόρι;
Η εκπαίδευση Montessori προσφέρει στα παιδιά μας ευκαιρίες να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους καθώς βγαίνουν στον κόσμο ως αφοσιωμένοι, ικανοί, υπεύθυνοι και σεβαστοί πολίτες με κατανόηση και εκτίμηση ότι η μάθηση είναι για τη ζωή.
Κάθε παιδί εκτιμάται ως ένα μοναδικό άτομο. Η εκπαίδευση Montessori αναγνωρίζει ότι τα παιδιά μαθαίνουν με διαφορετικούς τρόπους και φιλοξενεί όλα τα στυλ μάθησης. Οι μαθητές είναι επίσης ελεύθεροι να μάθουν με τον δικό τους ρυθμό, ο καθένας προχωρά μέσω του προγράμματος σπουδών καθώς είναι έτοιμος, καθοδηγούμενος από τον δάσκαλο και ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα μάθησης.
Ξεκινώντας από νεαρή ηλικία, οι μαθητές του Montessori αναπτύσσουν τάξη, συντονισμό, συγκέντρωση και ανεξαρτησία.
Ο σχεδιασμός της τάξης, τα υλικά και οι καθημερινές ρου τίνες υποστηρίζουν την αναδυόμενη «αυτορρύθμιση» του ατόμου που χαρακτηρίζεται από την αγάπη της εργασίας, τη συγκέντρωση, την αυτοπειθαρχία και την κοινωνικότητα.
Οι μαθητές είναι μέρος μιας στενής, φροντίδας της κοινότητας. Η τάξη πολλαπλών ηλικιών, συνήθως 3 ετών, δημιουργεί εκ νέου μια οικογενειακή δομή. Οι μεγαλύτεροι μαθητές απολαμβάνουν το ανάστημα ως μέντορες και πρότυπα. Τα μικρότερα παιδιά αισθάνονται υποστηριζόμενα και κερδίζουν εμπιστοσύνη για τις μελλοντικές προκλήσεις. Οι εκπαιδευτικοί διαμορφώνουν τον σεβασμό, την καλοσύνη και την πίστη στην ειρηνική επίλυση συγκρούσεων.
Οι μαθητές του Montessori απολαμβάνουν ελευθερία εντός ορίων. Δουλεύοντας μέσα σε παραμέτρους που καθορίζονται από τους δασκάλους τους, τα παιδιά συμμετέχουν ενεργά στο να αποφασίσουν ποια θα είναι η εστίασή τους στη μάθηση. Οι Montessorians καταλαβαίνουν ότι η εσωτερική ικανοποίηση οδηγεί την περιέργεια και το ενδιαφέρον του παιδιού και οδηγεί σε μια χαρούμενη μάθηση που είναι βιώσιμη για μια ζωή.
Οι μαθητές υποστηρίζονται να γίνουν ενεργά άτομα που αναζητούν την γνώση. Οι εκπαιδευτικοί παρέχουν περιβάλλοντα όπου οι μαθητές έχουν την ελευθερία και τα εργαλεία για να αναζητήσουν απαντήσεις στις δικές τους ερωτήσεις.
Η αυτό-διόρθωση και η αυτοαξιολόγησης αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της προσέγγισης στην τάξη του Montessori. Καθώς ωριμάζουν, οι μαθητές μαθαίνουν να βλέπουν κριτικά τη δουλειά τους, και μαθαίνουν να αναγνωρίζουν, να διορθώνουν και να μαθαίνουν από τα λάθη τους. Λαμβάνοντας υπόψη την ελευθερία και την υποστήριξη της ερώτησης, της διερεύνησης και της σύνδεσης, οι μαθητές του Montessori αποκτούν αυτοπεποίθηση, γίνονται ενθουσιώδεις, αυτοκατευθυμένοι μαθητές. Είναι σε θέση να σκέφτονται κριτικά, να συνεργάζονται και να ενεργούν με τόλμη – ένα σύνολο δεξιοτήτων για τον 21ο αιώνα.
www.paidikokolegio.gr
Μοντεσσοριανό Παιδικό Κολέγιο
Με λίγα λόγια
1. Τα παιδιά μαθαίνουν από το περιβάλλον τους.
2. Όταν ένα παιδί δέχεται συχνά κριτική, μαθαίνει να κατακρίνει τους άλλους.
3. Όταν ένα παιδί επαινείται συχνά, μαθαίνει να εκτιμά τους άλλους.
4. Όταν ένα παιδί αντιμετωπίζεται εχθρικά, θα μάθει να τσακώνεται.
5. Αν είστε ειλικρινείς με το παιδί σας, θα μάθει τη σημασία της ευθύτητας.
6. Αν κοροϊδεύετε συχνά το παιδί σας, θα γίνει ντροπαλό.
7. Όταν ένα παιδί νιώθει ασφαλές, μαθαίνει να εμπιστεύεται τους ανθρώπους.
8. Αν κάνετε συχνά το παιδί σας να νιώθει ντροπή, θα μάθει να νιώθει πάντα ενοχές.
9. Αν σε ένα παιδί δίνεται συχνά ενθάρρυνση, θα μάθει να έχει υψηλή αυτοπεποίθηση.
10. Αν είμαστε δεκτικοί με ένα παιδί, θα μάθει να έχει υπομονή.
11. Αν είμαστε υποστηρικτικοί με το παιδί, θα είναι σίγουρο για τον εαυτό του.
12. Αν ένα παιδί ζει σε ένα περιβάλλον φιλίας και νιώθει ότι οι άλλοι το χρειάζονται, θα μάθει πώς να βρίσκει την αγάπη.
13. Ποτέ μη μιλάτε άσχημα για ένα παιδί, είτε σας ακούει είτε όχι.
14. Επικεντρωθείτε στο να θρέφετε το καλό που υπάρχει μέσα σε κάθε παιδί. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα υπάρχει χώρος για το κακό.
15. Πάντα να το ακούτε και πάντα να απαντάτε στις ερωτήσεις του παιδιού ή σε αυτά που σας ζητά, όταν έρχεται σε εσάς.
16. Να σέβεστε το παιδί, ακόμα κι όταν κάνει ένα λάθος. Έτσι θα μπορέσει πιο γρήγορα να το διορθώσει.
17. Πάντα να είστε έτοιμοι να βοηθήσετε ένα παιδί που σας το ζητά, και να κάνετε στην άκρη όταν έχει βρει ό,τι χρειάζεται.
18. Να βοηθάτε ένα παιδί να αποκτά ικανότητες από μικρό. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν εξασφαλίσετε ότι ο κόσμος που το περιβάλλει είναι γεμάτος με τρυφερότητα, ειρήνη και αγάπη.
19. Πάντα να δείχνετε τους καλούς σας τρόπους στο παιδί. Δείξτε του πώς να γίνει όσο καλύτερο γίνεται.
Αλλά δεν είναι μόνο τα σχολεία που εφαρμόζουν την μέθοδο αυτή. Το τελευταίο διάστημα στα μέσα κοινωνικής δικτυώσεις όλο και περισσότεροι γονείς αναρτούνε διάφορα στο τι κάνουν στο σπίτι με τα παιδιά τους εφαρμόζοντας την μέθοδο Montessori.
Η εφαρμογή της μεθόδου απαιτεί από τους γονείς (και τους φροντιστές) να καταλάβουν ότι τα παιδιά μπορούν να κάνουν πολλά περισσότερα από ό,τι νομίζουμε ότι μπορούνε! Απαιτεί επίσης τον σεβασμό στη προσωπικότητα του παιδιού και την ελευθερία εντός ορίων.
Όλα έχουν την θέση τους!
Ο πιο εύκολος τρόπος να μάθεις το παιδί να είναι υπεύθυνο για τα πράγματά του είναι του δείξεις τη κατάλληλη θέση για το κάθε τι και να του δώσεις πρόσβαση σε αυτή τη θέση. Στη προσέγγιση Montessori δεν έχει νόημα να πεις σε ένα παιδί «Τα ρούχα τα κρεμάμε στη ντουλάπα». Έχει νόημα να έχεις τη ντουλάπα προσβάσιμη (χαμηλή) στο παιδί και να του δείξεις πως κρεμάμε τα ρούχα στη κρεμάστρα και πως κρεμάμε τη κρεμάστρα στη ντουλάπα.
Γενικά, η πρόσβαση είναι η λέξη κλειδί για το σύστημα αυτό καθώς ουσιαστικά δεν κάνεις κάτι άλλο από το να σέβεσαι το μέγεθός τους!
Δείξτε τους πώς να γίνουν ενεργά μέλη της πρακτικής οικογενειακής ζωής
Η φιλοσοφία της Ελληνίδας μάνας «Άσε γιόκα μου θα σου βάλω εγώ νερό» είναι το εντελώς αντίθετο του Montessori. Ανεξαρτήτως φύλου, το παιδί μπορεί να μάθει να βάζει μόνο του νερό, να σκουπίζει το γραφείο του ή το τραπέζι της κουζίνας, να χρησιμοποιεί το ηλεκτρικό σκουπάκι, να αδειάζει το πλυντήριο των πιάτων και να τακτοποιεί το χώρο του.
Τα παιδιά μαθαίνουν να είναι ανεξάρτητα και έτσι αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στον εαυτό τους.
Δείξτε τους πώς να συγκεντρώνονται
Όσο περισσότερα ερεθίσματα έχει ένα μικρό παιδί τόσο δυσκολότερα συγκεντρώνεται. Στη φιλοσοφία του Montessori, για να βοηθήσετε ένα παιδί να συγκεντρωθεί μπορείτε να του παρέχετε ένα καλαθάκι με όλα τα απαραίτητα για μία δραστηριότητα (π.χ. ξύλινο παιχνίδι κατασκευής) και μία άδεια επιφάνεια.
Προσπαθήστε να απομακρύνετε τα υπόλοιπα ερεθίσματα από την επιφάνεια που θα επιλέξει το παιδί να παίξει και σεβαστείτε την επιλογή παιχνιδιού!
Είναι επίσης πολύ σημαντικό και άκρως αποτελεσματικό να αλλάζετε τα παιχνίδια που είναι διαθέσιμα στο παιδί κάθε δύο-τρεις εβδομάδες. Με αυτό τον τρόπο δεν βαριούνται και διατηρούν το ενδιαφέρον τους για τα παιχνίδια. Ο καλύτερος τρόπος για να διαλέξετε ποια παιχνίδια θα απομακρύνετε και ποια θα κρατήσετε είναι να ακούσετε/δείτε το ίδιο το παιδί. Απομακρύνετε τα παιχνίδια που δεν παίζει και εμφανίστε παιχνίδια σχετικά με αυτά που του αρέσουν το τελευταίο διάστημα.
Χρησιμοποιήστε το παιχνίδι ως αφορμή για μάθηση
Υπάρχουν υπέροχα παιχνίδια με τη φιλοσοφία Montessori που μπορείτε να βρείτε στο εμπόριο ή να φτιάξετε μόνοι σας.
Μαθαίνω γεωγραφία μαθηματικά ,χημεία κτλ.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν θα πρέπει να γίνεται με πίεση. Μπορείτε να εισαγάγετε σιγά σιγά κάποια από τα παιχνίδια αλλά αν δείτε ότι δεν κρατάνε το ενδιαφέρον του παιδιού μην προσπαθήσετε να τα πιέσετε. Θυμηθείτε! Το βασικό είναι να σεβόμαστε τα παιδιά και να ακούμε τα μηνύματά τους. Αν δεν τους αρέσει κάποια από τις δραστηριότητες, αφήστε για το μέλλον. Ασχοληθείτε με αυτό που τους κεντρίζει το ενδιαφέρον κάθε φορά και αφήστε τα να παίξουν και μόνα τους με όποιον τρόπο θέλουν με τα υλικά που θα τους δώσετε.
Σημειώστε ότι ένα από τα σημεία που συγκλίνει η μέθοδος Montessori με τη θετική πειθάρχηση (positive discipline) είναι η αποφυγή ανταμοιβής, είτε λεκτική, είτε υλική. Είναι προτιμότερο να δείξουμε στα παιδιά πώς να αντλούν ικανοποίηση από αυτό που καταφέρνουν μόνα τους, παρά να τους λέμε μπράβο!
Φυσικό περιβάλλον
Ένα ακόμα μεγάλο κομμάτι της φιλοσοφίας Montessori είναι η επαφή με τη φύση. Η φυσική περιέργεια των παιδιών για το φυσικό περιβάλλον και η πληθώρα ερεθισμάτων και ευκαιριών για μάθηση είναι ιδανικές συνθήκες για να μάθει το παιδί να ζει σε αρμονία με τη φύση και να σέβεται το περιβάλλον. Όταν είστε στο σπίτι μπορείτε να δείξετε στο παιδί πώς να περιποιείται τα φυτά εσωτερικού χώρου και πώς να τα ποτίζει.
Καμία παιδαγωγική προσέγγιση δεν είναι τέλεια και ότι δεν χρειάζεται να την ακολουθεί κανείς κατά γράμμα. Εμείς κρατάμε αυτά που θεωρούμε καλά για το δικό μας παιδί και τα εφαρμόζουμε, υιοθετώντας παράλληλα στοιχεία από άλλες προσεγγίσεις.
